Marie-Louise, meesteres in Zeelse naaldkant

op 28.06.2022

©Lodewijk Deleu

Zele staat bekend om zijn naaldkant. 'Tweehonderd jaar geleden werd er al over de Zeelse naaldkant gesproken. Zo werd de kanten bruidssluier van koningin Elisabeth gemaakt door Zelenaars', aldus Marie-Louise Vehent. Marie Louise is één van de weinigen die het ambacht nog beheerst en er les in geeft in haar Artistieke School voor Kunstnaaldkant. Nu ze op 'tram 8' zit, kijkt Marie-Louise uit naar opvolging.

Een lange geschiedenis

Ooit was Zele een echt textielcentrum en stond het bekend als hét jutecentrum van Vlaanderen. Enkele grote jutefabrieken zorgden voor heel wat werk onder de lokale bewoners. Ook de vlasteelt en de bewerking ervan speelde tot het begin van de 20ste eeuw een belangrijke rol in de gemeente. Het ophalen van het vlasafval, de ‘klodden’, bezorgde de Zelenaars al gauw de spotnaam ‘Kloddezakken’.

De naaldkant was een (huis)nijverheid die voor heel wat gezinnen extra inkomsten verschafte. Het ambacht kende een bloeiperiode in de 19de eeuw. Begin 20ste eeuw werd deze kantnijverheid bedreigd door de opkomst van de veel goedkopere machinale kant. Toch werd er in 1935 nog gewerkt aan een tafelloper voor koningin Astrid. Vijftien Zeelse dames werkten tien maanden om deze loper te voorzien van naaldkant. Om de techniek van het naaldkanten niet verloren te laten gaan, werd in 1977 De Artistieke School voor Kunstnaaldkant opgericht.

Een precaire toekomst

Marie-Louise Vehent volgde Irma Boone in 2005 op als voorzitster van de kantschool. Sindsdien geeft ze een aantal keer per week haar kennis door aan een groepje leerlingen en organiseert ze jaarlijks een internationale kantmarkt in Zele. Een van de hoogtepunten in haar carrière is een bezoek van een groep Japanners in 2011. "Toen kwamen een twintigtal toeristen hier naaldkant leren", vertelt lesgeefster Marie-Louise. "Er kwam hier geregeld een Japanner een les volgen, maar zo'n grote groep is uitzonderlijk."

Nu ze in de 80 is, wil Marie-Louise de fakkel doorgeven aan een jonger iemand. Dat blijkt niet zo evident. "Om de lessen naaldkant over te nemen, heb ik al iemand gevonden, maar al het administratieve werk dat bij het leiden van een vzw komt kijken schrikt af." Gemeente Zele gaat nu samen met Marie-Louise op zoek naar een oplossing om het voortbestaan van de school te garanderen. Om haar kennis en kunde over het ambacht door te geven, zal Marie-Louise in september een beursaanvraag indienen voor een leerling-meestertraject. De erfgoedcel van Dijk92 helpt haar hierbij. "Het zou goed zijn dat we via de beurs alle onkosten die bij de lessen komen kijken, kunnen vergoed krijgen. Het belangrijkste voor mij is dat het ambacht niet verloren gaat. Na eeuwen van naaldkanten in Zele, mag het nu niet stil vallen. Naaldkant en Zele moeten verbonden blijven", aldus Marie-Louise.

Museum Erfgoed Zele kantcollectie

Nieuwsgierig om de Zeelse naaldkant 'in levende lijve' te zien? Dan moet je naar het museum van de heemkring in Zele. In een ware schatkamer toont museum Erfgoed Zele haar kantcollectie. Doopkleedjes, bruids- en feestkledij, waaiers, liturgische gewaden, sierkantjes, tafeltapijten, bedspreien en nog meer: stuk voor stuk staaltjes van creativiteit en kunstzinnige huisvlijt.

Plan je bezoek!

Marie-Louise legt uit...

Video

ikwashier.live bundelt het werk van Lodewijk Deleu. Hij legt tradities, erfgoed en kunst vast in foto, film en geluid. In 2019 ging Lodewijk langs bij Marie-Louise. In bovenstaand filmpje legt Marie-Louise stap voor stap uit wat Zeelse Naaldkant is en hoe ze te werk gaat.

Beheers jij, net zoals Marie-Louise, je vakmanschap?

Of sta je te popelen om een nieuw ambacht te leren? Dan is er goed nieuws! Het departement Cultuur, Jeugd, Media lanceerde een nieuwe beursronde voor het doorgeven van vakmanschap in een meester-leerlingtraject. In een meester-leerlingtraject krijg je de kans om voor een lange periode intensief samen te werken rond het doorgeven van vakmanschap. Meester en leerling vormen een partnerschap en vragen samen een beurs aan om het traject van diepgaande kennisoverdracht te doorlopen. Een meester-leerlingtraject duurt maximaal 24 maanden en de toegekende beurs kan maximaal 30.000 euro bedragen. Heb je hier vragen bij of interesse? Neem contact op met veerle@dijk92.be.

In de 'kant'lijn: digitaal kantklossen in Zele

Video