Je collectie waarderen

Erfgoedcollecties hebben vaak verschillende waarden voor verschillende groepen mensen. Door de waarde van collecties en objecten te bepalen – denk aan historische waarde, sociale waarde, belevingswaarde, enzovoort – krijg je als organisatie een overzicht van wat het erfgoed voor wie betekent. Dit kan organisaties helpen om beslissingen te maken over welke collecties ze willen tentoonstellen, herbestemmen, restaureren, etc.

Er bestaan al heel wat methodes om aan collectiewaardering te doen. Deze richten zich echter vooral op professionele musea. Ze zijn daarom minder geschikt om de erfgoedcollecties van vrijwilligersorganisaties of particulieren te waarderen. De erfgoedcel ontwikkelde een methode om ook die collecties te waarderen. Het resultaat is het ‘stappenplan waarderen bij vrijwilligersorganisaties’, met bijhorende werkbladen.

Inspirerende voorbeelden

Priester Edward Poppe, die in 1999 door paus Johannes Paulus II zalig werd verklaard, bracht de laatste jaren van zijn leven door in het Sint-Vincentius klooster in Moerzeke. Zijn persoonlijke spullen worden met zorg bewaard door de congregatie en het Priester Poppe Comité. De erfgoedcel waardeerde samen met Eric De Leenheer, Monseigneur Dirk Smet en Rector Eduard Janssens de hele Priester Poppe collectie. De collectie zal in de toekomst verhuizen naar een nieuw belevingscentrum, gesitueerd in het Priester Poppe-domein, nabij de grafkapel te Moerzeke. Het waarderingstraject is een mooi begin van de thematische en educatieve projecten die de collectiebeheerders willen opstarten.

Oudheidkundige kring H.H. Salvator uit Wieze ging aan de slag met hun drukkerscollectie ‘Muylaert’. ‘Drukkerij Muylaert’ zag het levenslicht in het begin van de 20ste eeuw. In 1951 nam zoon John het bedrijf van Germain over. Door de dood van John en de verkoop van het ouderlijke huis op het dorp van Wieze werd het archief van de drukkerij uitgeruimd. De oudheidkundige kring kreeg zo aan het einde van de 1990s een deel van het archief in beheer. In 2018-2019 werd de collectie geïnventariseerd, gedigitaliseerd en grotendeels ontsloten. Voor de waardering van de collectie werd input gevraagd aan een brede groep mensen. Zo konden de Wiezenaars tijdens een zeer succesvol toonmoment, “Geef uw inDRUK” hun mening kwijt over de collectie. Ook de erfgenamen en expert Albert Schepens, zelf ook beheerder van een drukkerscollectie, leverden een belangrijke bijdrage aan de waardering.

Ook de Koninklijke Heem- en Geschiedkundige Kring Jan Broeckaert vzw in Wetteren organiseerde binnen de waardering van hun historische kledijcollectie een zeer succesvolle participatiedag ‘Duik mee in onze kleerkast’. Ze toonden hun collectie aan een zeer divers en breed publiek dat, aan de hand van fiches, hun publieksfavoriet kon kiezen. Het waarderingstraject bevestigde dat de heemkring over zeer impressionante stukken beschikt, waaronder ‘bourgeois’ kledij van rond de vorige eeuwwisseling. Door de grote inzet van het bestuur kreeg de vereniging een nieuwe kijk op één van hun oudste collecties. 

Heemkring Rond de stenen Linde in Schellebelle is in het bezit van een belangrijke ambachtelijke schoenmakerscollectie. De collectie heeft een rijke lokale geschiedenis, één die ‘expert in eigen huis’ Guido Vereecken vol bravoure vertelt. De collectie bevat stukken van Guido’s vader en grootvader, en heeft zo een zeer sterke link met het schoenmakersverleden van de gemeente. Het bestuur van de heemkring heeft zich gesmeten op de registratie en waardering van de deelcollectie, en dat heeft zijn vruchten afgeworpen. Medewerkers van Eperon d’Or, een industriële erfgoedsite te Izegem die onder andere een grote schoenencollectie beheert, fungeerden als externe experten in de waarderingssessies. Hilde Colpaert (conservator) en Lieve Vandenbussche (vrijwilliger) waren zeer onder de indruk van het verhaal achter en de objecten in de collectie. De waardering vormt op die manier het begin van een mooie samenwerking.