Archieven en Archiefwet

Door de Archiefwet zijn overheden (federaal, gewestelijk, provinciaal en lokaal) gebonden aan wettelijke regels voor het openbaar maken van archieven. Deze regels hebben een impact op de archieven die je als onderzoeker kan raadplegen.

De Archiefwet bepaalt dat:

• Geboorteakten na 100 jaar mogen worden vrijgegeven.
• Huwelijksakten na 75 jaar mogen worden vrijgegeven.
• Overlijdensakten na 50 jaar mogen worden vrijgegeven.

Ministeries en andere overheden dragen na twintig jaar hun archieven over aan een archiefinstelling. Het merendeel daarvan is direct door iedereen in te zien en te gebruiken. Maar als de inhoud de privacy van nog levende personen kan schaden of wanneer het landsbelang in het geding is, wordt de openbaarheid nog enige jaren beperkt. Dit mag maximaal 75 jaar duren, maar vaak is het korter. 

Dat gegevens vrijgegeven worden wil nog niet zeggen dat deze informatie vanaf dat moment ook online te vinden is. Hiervoor moeten de akten eerst gescand en geïndexeerd worden; een tijdrovende klus. Een vrijgegeven akte kan je wel inzien in de betreffende archiefinstelling.

Rijksarchief Gent

Overheidsarchieven

Federaal

Het Rijksarchief is verantwoordelijk voor de bewaring en ontsluiting van de federale archieven en de archieven van de provincies. Het Rijkarchief omvat het Algemeen Rijksarchief in Brussel, waar de archieven worden bewaard van centrale instellingen, en  regionale afdelingen in de provincies, waar de archieven van regionale instellingen. Het Rijksarchief houdt toezicht op de goede bewaring en de vernietiging van overheidsarchieven en bewaart ook een aantal belangrijke private archieven. Lees meer

Gewesten en gemeenschappen

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Vlaams Parlement beschikken over eigen archiefdiensten. Elf van de dertien beleidsdomeinen bij de Vlaamse overheid hebben archivarissen in dienst. Voor het semi-statisch archief van de Vlaamse overheid werd een archiefbewaarplaats in gebruik genomen in Vilvoorde.

Provincies

Alle Vlaamse provincies beschikken over archiefdiensten. Een provinciaal archief bewaart 30 jaar lang documenten en dossiers van het provinciebestuur. Lees meer

Lokale besturen

Vele gemeenten en OCMW’s hebben in de laatste jaren bijzondere inspanningen geleverd om hun document- en archiefbeheer degelijk uit te bouwen. In de Dijk92-regio ondersteunt intergemeentelijke archivaris Liese 6 gemeenten bij hun archiefbeleid.

Een overzicht op kaart

Privaatrechterlijke archieven

Het archief erfgoed omvat niet alleen archief van openbare instellingen en besturen. Ook particulieren, verenigingen en organisaties bewaren vaak zeer waardevol archief. Voor dit archivalisch patrimonium is er geen wettelijke bescherming.

Bekende Vlaamse archieven:

Een overzicht op kaart

Verschillende organisaties, instellingen en bedrijven beschikken zelf over goed uitgebouwde archiefdiensten. Vermeldenswaard hierbij zijn zeker de universiteitsarchieven. Ook vele musea, erfgoedbibliotheken en erfgoedverenigingen leveren een bijdrage tot de versterking van het Vlaamse archiefwezen.

Archiefpunt is het Vlaamse expertisecentrum dat wil zorgen voor een groter bewustzijn over het belang en de waarde van private archieven, zodat ze niet zomaar weggegooid worden en beschikbaar blijven voor onderzoekers en andere geïnteresseerden. Op hun website stellen ze praktische informatie ter beschikking via een toolbox archiefzorg. In hun online databank verzamelen ze informatie over de inhoud en bewaarplaats van private archieven en collecties.

Naar de toolbox archiefzorg

Naar de online databank