Neven- en herbestemmen kerken
De toekomst van de parochiekerken kan niemand voorspellen. De meeste van deze centraal gelegen parochiekerken hebben een gelijkaardige geschiedenis gekend. In de 19de eeuw werden ze soms vergroot omwille van het groter worden van de parochiegemeenschappen (tot 98% van de bevolking ging naar de kerk)! Er was ook een grote betrokkenheid bij het kerkgebouw. Parochianen schonken veel aan de kerk: denk aan glasramen, altaren, textiel, liturgisch vaatwerk...
Maar, in de loop van de 20ste eeuw daalde het kerkbezoek. De verbondenheid met de kerk verminderde en het aantal vrijwilligers voor het beheer en onderhoud van het kerkgebouw verminderde. Om de toekomst van de parochiekerken gedragen en duurzaam te maken, schrijven gemeentes en bisdommen hun lange termijnvisie neer in parochie- en kerkenbeleidsplannen. Daarbij wordt er soms voor gekozen om een kerk te neven- of herbestemmen.
- Bij een nevenbestemming kan het kerkgebouw buiten de uren van de religieuze activiteiten gebruikt worden voor andere doeleinden of wordt de kerk zo ingericht dat er naast een kleinere liturgische plek ruimte ontstaat voor andere activiteiten.
- Wanneer een parochiekerk niet meer voor religieuze activiteiten in aanmerking komt, kan zij definitief aan de eredienst onttrokken worden en een geheel nieuwe bestemming of invulling krijgen.
"De vraag naar neven- of herbestemming van kerken is iets wat de laatste jaren steeds luider klinkt."
Geconfronteerd met deze realiteit, ontwikkelde provincie Oost-Vlaanderen de 'Kerk in het midden-toolbox'. Dit is een instrument voor lokale gemeenschappen die samen willen nadenken over de neven- of herbestemming van hun kerkgebouw. De toolbox bevat digitale draaiboeken, invul- en informatiedocumenten, fysieke instrumenten, grote sjablonen of posters, inspirerende kaartensets, ... Hiermee kan men dan aan de slag tijdens bijeenkomsten met gemeente, dorp of buurt.
