Oudste boskaart van Buggenhout terug thuis
De oudste boskaart van Buggenhout is terug thuis! Na enkele keren de Atlantische oceaan te hebben overgestoken, zal ze pronken in de raadzaal van het gemeentehuis. Dat is mogelijk dankzij het initiatief van Jozef Dauwe, die de kaart als een gift aan de gemeente overhandigt. Dijk92 zorgde voor technisch advies in verband met de conservatie van het topstuk.
Caerte Figurative van Bugghenhaudt Bosch
Op de kaart kan je zien hoe de gemeente er in het midden van de 17e eeuw moet uitgezien hebben. Al staan de kleine huisjes er vooral op voor de volledigheid, want alles draait rond het bos ernaast. Dat was economisch belangrijk vanwege de houtwinning. Om de productie van hout op lange termijn optimaal te houden, was het belangrijk om niet alles kaal te kappen. Daarom liet de adellijke familie die het bos in bezit had elk jaar maar een klein stukje omhakken, zodat het de tijd had om zich te herstellen. Zo kan je op de kaart zien welk deel bv. in 1672 werd omgehakt. Nu zou je voor zo’n duurzaam systeem een ecologisch FSC-label krijgen. De eigenaars, de familie De Bournonville, hielden het bij hun eigen "label". Dat is nog steeds het wapenschild van Buggenhout.
" De kaart is dus interessant in twee opzichten: enerzijds geeft ze ons een situering van Buggenhout en zijn bos, anderzijds is ze een getuigenis van het duurzaam bosbeheer in die tijd.”
De kaart op verplaatsing
Het met goud opgehoogde topstuk is opgemaakt in 1669 als een tool voor duurzaam bosbeheer. Daarom was ze ontworpen als een gemakkelijk oprolbare kaart. De beheerders van het bos konden die zo meedragen in het bos in een grote cilinder. Op een gegeven moment moet de kaart in onbruik zijn geraakt. Ze belandde uiteindelijk bij verzamelaars in de Verenigde Staten. In 1996 boden die de kaart te koop aan via een veilinghuis ...
Op de veiling in New York
Doet de naam “Jozef Dauwe” je een belletje rinkelen? Da’s best mogelijk. Hij was lang actief als gedeputeerde in de provincieraad van Oost-Vlaanderen en als schepen in Dendermonde. Daarnaast was hij ook erg actief in allerlei cultuur- , natuur- en erfgoedverenigingen. Hij zette zich bv. in voor de heemkring van Lebbeke, de stichting Maurice Maeterlinck of het Nationaal Orkest van België. Daarnaast is hij ook gepassioneerd door natuur en landschap. Zo hield hij de organisatie Regionaal Landschap Schelde-Durme mee boven de doopvont.
Dauwe: “Ongeveer een 25-tal jaar geleden kwam het mij ter ore dat een oude boskaart van Buggenhout zou verkocht worden in New York door het befaamde antiquariaat Krauss. Toen ik ze zag was ik natuurlijk heel gecharmeerd door de kaart. Daarna werd duidelijk dat geen enkel openbaar bestuur, ook de gemeente Buggenhout zelf niet, geïnteresseerd was in het werk. Door ze zelf aan te kopen, vermeed ik uiteindelijk dat de kaart terug ergens aan de andere kant van de aardbol zou blijven. Zo belandde de kaart in mijn persoonlijke collectie, tot schepen Geert Mannaert onlangs bij me kwam aankloppen. De gemeenteraad wilde de kaart nu toch heel graag een eervolle plaats geven. Daarop besloot ik ze cadeau te doen aan de gemeente en haar inwoners.”
Tentoonstelling van de kaart
Hoera, de kaart is in Buggenhout! Maar hoe stellen we ze tentoon, zonder dat de oude kaart zelf er te veel onder lijdt? Om dat goed te kunnen inschatten, deed de gemeente een beroep op de expertise van de erfgoedcel van Dijk92. Collega Veerle adviseerde de gemeente om de kaart op een specifieke plek te hangen in de raadszaal. Factoren als luchtvochtigheid en lichtinval speelden een belangrijke rol in dat advies. Op de foto zie je hoe Veerle de luchtvochtigheid bepaalt. Eveneens zal de kaart in een professioneel kader met “museumglas” komen te zitten. Dat glas laat UV licht minder goed door. Daarnaast zullen we de kaart ook digitaliseren.
Eind goed, al goed dus: bij gelegenheid kan je de kaart zelf aanschouwen, in de raadzaal van het gemeentehuis in Buggenhout, of gewoon digitaal!
Afsluiter: wist je dat … de naam Buggenhout zijn oorsprong vindt in de benaming van het bos?
“De naam, in 1125 voor het eerst vermeld als "Buckenholt" samengesteld uit de Oudsaksische namen Boka (beuk) en holt (hout, bos) verwijst naar het uitgestrekte bos (1100 ha) dat zich in de Middeleeuwen nog uitstrekte tot aan de Schelde en waarvan het huidige Buggenhoutbos ten zuiden van de dorpskom nog een klein restant van 156 ha is.”
- Inventaris Onroerend Erfgoed