Biercultuur
De Belgische biercultuur is vandaag levendiger dan ooit. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de Belgische biercultuur in 2016 werd toegevoegd aan de UNESCO lijst van immaterieel erfgoed. Ook de Dijk92 regio heeft een actief brouwersverleden en -heden.
De gouden eeuw voor brouwers
Op 3 februari 1441 kregen de Dendermondse brouwers van de Bourgondische hertog Filips de Goede een patent waardoor ze een monopolie verkregen op het brouwen, verkopen en vervoeren van bieren in de regio. Doorheen de eeuwen zou dit privilege voortdurend geschillen veroorzaken met de omliggende gemeenten. Op het einde van de 18de eeuw kwam er een einde aan dit alleenrecht.
In de 19de eeuw had bijna ieder dorp in de regio dan ook een of meerdere brouwerijen op zijn grondgebied. In 1843 telde het arrondissement Dendermonde ongeveer 83 bierbrouwerijen. Brouwerijen verzekerden zich van een afzetmarkt door een eigen herberg in te richten en een netwerk van (lokale) cafés in te schakelen. Brouwersfamilies genoten in hun dorp veel aanzien. Als de notabelen van het dorp, schopten de mannelijke telgen het vaak tot burgemeester. Hun sociale positie weerspiegelde zich in de statige huizen die ze bewoonden en die nu vaak nog het straatbeeld sieren.
In Hamme vind je het voormalig brouwershuis van de familie De Schoesitter. Jan Baptist De Schoesitter kocht deze voormalige hoeve in 1855 om er een brouwerij te starten. De hoeve kreeg een facelift tot de statige herenwoning zoals we die vandaag nog zien. De brouwerij bleef een familiebedrijf tot 1921 wanneer de brouwactiviteiten werden stopzet. Een beeld van Bacchus op een ton in de voortuin herinnert aan de vroegere brouwactiviteit.
Dip in de twintigste eeuw
De snelle technische evoluties in het brouwproces en de stijgende investeringskosten maakten het voor veel brouwerijen op het einde van de 19de eeuw steeds lastiger om te blijven bestaan. De Eerste Wereldoorlog betekende een bijkomende opdoffer. Veel kleinschalige (familie)bedrijven herstelden niet meer van deze klap en startten na de oorlog niet meer op. De economische crisis in de jaren 1930 en WOII en de moeilijke periode erna betekenden de doodsteek voor de lokale brouwindustrie. Van de ongeveer 3000 brouwerijen die het Belgische bierlandschap in het begin van de 20ste eeuw kenmerkten, bleven er in de jaren 1960 nog een honderdtal over. In het Land van Dendermonde waren er op dat moment nog slechts een 13-tal brouwerijen actief.
De laatste 2 decennia zien we echter een ware heropleving. Ook in de Dijk92 regio duiken overal opnieuw kleine, lokale brouwerijtjes op die zich toeleggen op het brouwen van speciaalbieren. De waardering voor de diversiteit van de biercultuur wordt daarnaast ook doorgegeven op café, in brouwerijen die open zijn voor publiek, in biermusea, tijdens bierfestivals en –weekends en door de media.
Tussen pot en pint
Ooit was het Vlaamse landschap ondenkbaar zonder de talrijke volkscafés die er deel van uitmaakten. In elk dorp, langs elke steenweg, op elk kruispunt prijkten er wel een paar. Vandaag worden volkscafés stilaan een bedreigde soort. Ze eindigen onder de sloophamer of krijgen een andere bestemming toegedicht als taverne, restaurant, bar of particuliere woning. Soms moet het oude interieur bij overname plaatsmaken voor moderne meubels of verdwijnt de charme onder een laagje blinkende verf. Net door hun alledaagse karakter zijn volkscafés een belangrijk onderdeel van ons cultureel erfgoed.
Histories verzamelt informatie over Vlaamse volkscafés en toont ze op kaart. Momenteel prijken 991 volkscafés op hun overzichtskaart.
